слуцкі пояс

Назва ад г. Слуцк Мінскай вобл., дзе яны вырабляліся на Слуцкай мануфактуры шаўковых паясоў. Напачатку слуцкія паясы, як і нясвіжскія, капіравалі ўзоры, што прывозілі з Бліжняга Ўсходу, потым сталі ўключаць у арнамент нацыянальныя матывы, кветкі мясцовай флоры - васількі, незабудкі і інш. З 1750-х у Нясвіжскай, пасля ў Слуцкай мануфактуры, працаваў вядомы майстар Я.Маджарскі, які распрацаваў новы тып пояса - слуцкі, назва якога стала сінонімам усіх доўгіх шаўковых паясоў. Сувязь з усходнімі ўзорамі паступова страчвалася. Слуцкія паясы мелі гарманічныя суадносіны частак, выпрацавалася выразлівая ўстойлівая структура арнаменту. Беларускія майстры перанялі і творча перапрацавалі ўсходняе рамяство, надалі яму мясцовы характар. Ткалі слуцкія паясы даўжынёй 2-4,5 м. з шаўковых, залатых, сярэбраных нітак (т.зв. літыя паясы, правы бок іх быў цалкам затканы залатой ніткай, якая закрывала шаўковую аснову). Рабілі паясы аднабаковыя (з адваротным бокам), 2-баковыя (абодва бакі правыя ці адзін адваротны) і 4-баковыя (па ўсёй даўжыні былі падзелены на палавіны з утком рознага колеру). Пояс складаўся з сярэдніка, аблямоўкі і 2 канцоў. Сярэднік арнаментаваўся папярочнымі гладкімі ці ўзорыстымі палосамі, радзей узор быў сеткавы, у гарошак і інш. Па краях пояса ішла арнаментальная аблямоўка (шлячок). Канцы мелі складаную арментоўку, найчасцей з 2 матывамі. Найбольш тыповыя матывы: авал, абкружаны лісцем са сцяблінкамі і кветкамі; кветкі на доўгім сцябле з галінкамі, якія выходзяць з зямлі ці з ваз; букеты кветак з хвалепадобным абрамленнем. На рагу пояса з абодвух бакоў ткалася метка на стараславянскай ці лацінскай мовах ("Слуцк", "У горадзе Слуцку", "Зроблена ў Слуцку"). Канцы пояса часта абшывалі махрамі. Шаўковыя паясы на ўзор слуцкіх выраблялі таксама ў Гродне, Нясвіжы, Ружанах, Кракаве, Ліпкове, і Кабылках пад Варшавай, а таксама ў Францыі. Дз.С.Трызна [1]